26 May 2006

Tajawuzchi, Namert, Haywan Xitaylargha Qandaq Mu'amile Qilish Kerek?

Tengri tagh etekliridiki ormanliq we erkek su(Qumul). Xitay terrorchiliri wetinimizge tajawuz cilip kelmeste Sherqiy Türkistanda bundaq pakiz sular, baghlar hemmila yerde közge cheliqatti. Ashu iplaslar qachan keldi, tupraqlirimiz, sulirimiz we exlaq, rohimiz bulghinishqa bashlidi. Bu meynet terrorchilarni qoghlap chiqirip wetinimiz tupraqlirini, sulirini we hawasini tazilimisaq bizge yigen nenimiz halal bolmaydu.

Qumul bostanliqini igelliwalghan xitay tajawuzchiliri bu bostanliqni qaysi xitaygha bölüp bersek bolar we meslihetlishiwatqan körünüsh. Wanglechüen shandongluqlargha dise, yene biri sichüenlik aqqun'gha bereyli, dep, yene biri mawzeydongning yurtdashlirimu muhim, dep xunenlik tajawuzchi aqqun'gha bereyli,dep talash-tartish qiliwatqan körünüsh.
Qumul bostanliqidiki qoghunluqtin bir körünüsh. Bu munbet bostanliqni hazir asasen xitay tajawuzchiliri igelliwalghan. Qoghun digen isimnimu bilmeydighan, Ching sulalisi dewride Manju hökümranlar we xitay memurlar tunji qetim yiyish pursitige eriship bu nime? dep heyran qalghan we Qumul qoghuni dep chüshendürülse 'Xamigua'(Qumul kawisi)-dep özleshtürüp lughetlirige yeziwalghan xitaylar ta 21-esirgichimu uning türliri, isimliri we yiyish usulinimu bilmeydu. Dunyada xitaydek qara yüz, yalghanchi, qara niyet iplas haywanlar bolmisa kerek.
Qumulgha tajawuz qilip kelgen aqqun xitaygha qarang. Qumuldiki bizning qoghunlarni bulap hetta bazardin Uyghurlarni qoghlap chiqirip qoghun satqili turghinini. Bu delte düshmen qoghun pichishnimu bilmigechke urughinimu eliwetmestin qoghunning burnidin bashlap kesip setiwatqinini qarang. Bu shermendiler nomus qilmay texi Qumulni we qoghunlirimizni 'bizning' deydu-texi! İplas terrorchilar!
Qumuldiki qedimiy sheher xarabisi bolup, xitay tajawuzchiliri tarixni burmilap kishilerge chüshiniksiz bir tuyghu berip bu ziminning igisiz körsütüp yutuwelish üchün bu sheher xarabisigha 'alwasti shehri'-dep qesten oydurma at qoyup xitay we chetelliklerge jenining beriche teshwiq qilmaqta.
Qumuldiki Tur. Tur- 'Tura' depmu atilidu. Bu eng qedimiy Türk(Uyghur) tilida 'Qaraghu' dep atilidighan bolup hazirqi zaman Uyghur tilidiki qarawulxana, post, tekshürüsh ponkiti qatarliq menilerde. Qedimqi zamanlarda ejdatlirimiz düshmenning ushtumtut tajawuzidin mudapi'e körüsh üchün bundaq 'tur'larni belgilik ariliqqa qurup kündüzliri börining tezikini yeqilghu qilip ot yaqsa qoyuq tütün chiqqachqa qomandanliq shitabi yurt ehli düshmenning yeqinlashqanliqidin xewer tepip qayturma hujum üchün teyyarliqqa ötken. Kechiliri bolsa adettiki yeqighu arqiliq ot yeqip qomandanliq shitabigha xewer bergen. Tur (Qaraghu)- chegra mudapiye ponkitidiki belge berish orni hesaplinidu. Kuchaning shimalidimu Qizil Qaraghu dep atilidighan igiz tur bar.

Altunluq Mazardiki Jame.

Qumuldiki Altunluq mazar we jame.

Qumuldiki Altunluq Mazardin bir körünüsh.

Qumul-Turpan nefitliki - xitay nefit we tebii gaz bulash goroh shirkitining chongiyishi bilen Beijing komunist terrorchilar hakimiyiti teripidin 1991-yili qurulushqa bashlighan bolup, Qumul bilen Turpan arisida 400 Km uzaqqa sozulghan yer kölimi 53500 Km kuwadrat kelidighan kengri oymanliqqa jaylashqan. Nefit zapisi 1 milyart 575 milyon tonna, tebii gaz zapisi 365 milyart kub metir kelidighan ghayet zor nefitlikni körsitidu. Qezip elishqa bolidighan nefit zapisi 270 milyon tonna, tebii gaz 84 milyart 500 milyon kub metir. Bu chong nefitlik Qumul, Pichan, Turpan’ghiche bolghan oymanliqqa jaylashqan 14 nefitlikni öz ichige alidu. Bu nefitlik 1999-yili nefit bulash bash shirkitining söbisi bolup qurulghan bolup, xitay tajawuzchiliri 2003-yilghiche bolghan qisqighina 4 yil ichide 27 milyon 680 ming tonna xam nefit, 6 milyart 400 milyon kub metir tebii gaz we 1 milyon 20 ming tonna suyuqlandurulghan nefit gazi bulap ketken.Xitay tajawuzchi-bulangchilar gorohi Turpan oymanliqidiki nefit we tebii gazni bulash sür’itini 2003-yildin bashlap tezletken bolup, yiligha 5 milyon tonnigha, tebii gazni 2 milyart kub metirgha yetküzgen, buning bilen bir waqitta bulangchiliq sür’itini teximu ashurush üchün seddichin sepili ichidiki xitaylarni bu yerge kelip keng-kölemde tutush qilish heqqide dewet qilishmaqta.

Qumulwangning maziri.
Qumul wilayiti Tengritagh we Altuntaghning arisigha, Sherqiy Türkistanning sherq teripige jaylashqa bolup, ilgiri Turpan bilen bir wilayet idi. Xitay tajawuzchiliri Sherqiy Türkistan tupraqliri we xelqini parchilap bashqurush hilisini qollunup 1955-yili Qumul bilen Turpandin ibaret ikki wilayet ’tesis qilip’ teximu köp xitay tajawuzchilirini Qumulgha makanlashturush üchün pilan tüzgen idi.
Qumul wilayitining yer kölimi 153 ming kuwadrat Km bolup(wetinimiz omumi yer meydanining 9%ini teshkil qilidu) , Qumul shehri, Aratürk nahiyisi we Bariköl nahiyisidin teshkil tapqan. Qumul Mongghuliye we xitay bilen chegrilinidu. Düshmen istatistikisigha qarighanda hazirqi ahalisi 520 ming bolup, tajawuzchi xitay nopusi 66%, Uyghur(100 ming), Qazaq(40 mingdin artuq) we Tungganlarni qoshup hesaplighanda 36% (187 ming 200) ge chüshüp qalghan. Bu istatistikigha ish-qur polkliridiki tajawuzchi xitaylar kirgüzülmigen. Qumul wilayitide Beijing tajawuzchi hökümitige we uning qorchaq aptonom rayonigha biwaste qarashliq herbi we memuri orunlargha makanlishiwalghan xitaylar omumi nopusning 39% ini teshkil qilidu. Qumul shehrining nopusi 310 din artuq bolup, xitaylar 67%, Uyghurlar 26%, Qazaqlar 2.95%, Tungganlar 3.96%.
Qumul wilayiti Sherqiy Türkistanning sherqide, xitay tajawuzchilar dölitige biwaste xoshna bolghachqa 1760-yillardiki Manju-xitay tajawuzi, 1984-yildiki Manju- xitay tajawuzi we 1949-yildiki komunist xitay tajawuzi bolsun eng awal tajawuzgha uchrap Qumuldiki Uyghur we Qazaq xelqi wetinimizni tajawuzchilardin qoghdap qelish üchün qanliq küresh qilghan bolsimu bextimizge qarshi xitay tajawuzchilirigha qaram bolghan. 20-esirdiki tariximizgha nezer salidighan bolsaq, Qumul xelqi tajawuzchilargha qarshi inqilap qilsa namert, haywan xitaylar hetta 1932-yili Qumul shehrige ot qoyup berip sheher xelqini we mal-mülkini köydüriwetken. U qirghinchiliqlardin keyin komunist tajawuzchiliri seddichin sepili ichidin tajawuzchi armiyesini, ish-qur polkliri namidiki tajawuzchiliri we tajawuzchi ahalisini Qumulgha yötkep chiqip zimin igilirining nopus nisbitini 20% tin töwen halgha chüshürüp qoydi. Terorist xitaylar ‘sherqiy shinjiang herbi rayoni’ digen nam astida tajawuzchi qoshunlirini Qumul tewesige makanlashturghandin bashqa is-qur polklirining 13-diwiziyisini makanlashturup Qumuldiki munbet tupraqlarni, tengritagh etekliridiki yaylaqlarni, kan rayonlirini igelliwelip zimin igilirini basquchlargha bölüp qanliq basturup keldi. Xitay tajawuzchiliri ish-qur polkliri bilen yerlik hökümetni ‘birleshtürüwetish’ süyiqestini 1999-yili sinaq qilghan blup, nopusning mutleq köp qismini xitaylashturup bolghan tajawuzchilar anche ensirep ketmeyla ish-qur polkliri Qumul dehqanchiliq meydanlirini bashqurush idarisini tesis qilip Qumulni omumiyüzlük xitay döliti qilishni emelge ashurushqa urunmaqta.
Xitay tajawuzchiliri tarixni burmilap we oydurup chiqirip ‘sherqiy xen sulalisi’ (miladi 73-yilllar) din bashlapla Qumulgha 2000 aililik xitay kelip boz yer özleshtürüshke bashlighan, dimek 2000 yilgha yeqin waqittin beri Qumul xitayning zimini idi’- digendek epsanilerni oydurup chiqirip bir tereptin seddichin sepili ichidiki xitaylarni xatirjem Qumulgha keliwerishke qutratsa, yene bir tereptin chet’elliklerni qaymuqturushqa urunmaqta. Nomussiz xitaylar Sherqiy Türkistanning ‘Qumul’ digen yer namini toghra teleppuz qilalmay ‘xami’-dep atap turup, Uyghurlar nechche ming yildin beri Qumul dep atap kelgen bu tupraqlarni ‘mening’-dep jöylüshmekte. Yalghanchi, kazzap, tilini qargha choquwalghan tajawuzchi xitaylar Sherqiy Türkistandiki Tarim, Turpan oymanliqidin chiqidighan shérin-shéker qoghunlirimizning namini toghra atashqa tili kelmey hemmisini qara-qoyuq ‘xamigua’(Qumul qoghuni)-dep atap hemme yerde aghzi-aghzigha tegmey maxtiship yiyishmekte we bulap ketip setip xejlimekte.
Tajawuzchi, bulangchi xitaylar Qumuldin Turpanghiche bolghan 400 Km ariliqta nechche ming yerge nefit quduqlirini tesis qilip sepil ichidin bulangchi xitay shirketlirini orunlashturup nefit we nefit gazlirimizni kolap elip seddichin sepili ichige toshup ketmekte.
Qumul tewesidin xitay tajawuzchilar nefit we nefit gazidin bashqa kömür, kaliyliq tuz, tömür, mis, nikel, altun, nitratliq tuzlar, tash matiriyalliri qatarliq 76 xil kan bayliqini bulap seddichin sepili ichige toshup ketmekte. Xitay tajawuzchiliri Sherqiy Türkistanni we ottura asiyani omumiyüzlük tajawuz qilip besiwelish we bulap-talash üchün ‘Lanzhou-Shinjiang’ tomür yoli dep atilidighan qosh leniyilik bulangchiq tömür yolini hemde tashyol, nefit-gaz turba leniyisi we nur kabil tutashturghan bolup bundin keyinki ottura asiyagha bolghan bulangchiliq we tajawuzchiliqni kücheytish üchün pay-petek bolmaqta.
Qumul tupraqliri nechche ming yildin beri ejdatlirimiz yashap we güllendürüp kelgen zimin bolup, ejdatlirimiz bu tupraqlargha öchmes izlarni qaldurup ketken. Qumul tewesidin chiqqan mumyalarni xitay tajawuzchiliri muzixanilargha qoyup tarixni JKP ning menpeetige uyghunlashturup oydurup chiqirish we xitaygha oxshitip körsitish üchün qangsharliq mumyalarning burunlirini choqup panaqlashturup andin muzeyxanidiki eynek sanduqqa selip körgezme qilidighan ghelite ishlar 20 yildin beri pat-pat yüz beridighan bolup qaldi. U mumyalarni yipek yoli nami astida tonushturushni orunlashturghan xitay kazzaplar birdem ‘az sanliq millet’ dise, birdem yawropaliq digen, yene birdem xen sulaliri dewride sichüenliklermu bu yerde idi, ular bolushi ehtimalgha yeqin,-dep aghzigha kelgenni jöylüp chetelliklerni we sepil ichidin kelgen xitay seyyahlarni aldashqa hemde qaymuqturushqa urunmaqta.
Qumuldin 7 ming ilgiriki iptidai zamanlargha ait nurghun tash qoral tepindilar chiqqan bolup Qumulda 7 ming yil ilgirila ejdatlirimiz ijtimai paaliyetler bilen shughullanghanliqini ispatlap turmaqta. Ejdatlirimiz az digende 4 ming yillar burunla Qumulda bostanliq berpa qilip yashap kelgen.
Biz bu göher tupraqlirimizni qutquzuwelish üchün tajawuzchi xitaylar bilen jan tikip küresh qilip, ularni ‘shingshingshia’(yultuzlar boghizi) dep atilidihghan xitay chegrisidin qoghlap chiqirip ularning bowiliri ewlatlirini xataliship qalmisun, dep qosup qoyghan sepil ichige qandaq chiqqan bolsa shundaq kirgüziwetishimiz, altun diyarimizni qoghdap güllendürüshimiz perz. Qumulni yaxshi qoghdisaq xitay tajawuzchiliri Sherqiy Türkistan’gha we ottura asiyagha tajawuz qilish qara niyitini emelge ashuralmaydu.
İlahi qanun’gha asaslan’ghanda Xitaylar shingshingshiyadin ötüp bir gherichla gherpke qarap besip kirsila Qumuldin bashlap Tashqorghandiki, Qeshqerdiki, Xotendiki, Ghuljidiki, Altaydiki, Chöchektiki, Aqsu we Korlidiki barliq Uyghur, Qazaq, Qirghiz, Özbek, Tatar qatarliq xelqlerge xitaygha qarshi jihat perz qilin’ghan bolup, ottura asiya, gherbi asiyadiki we bashqa jaylardiki qerindash xelqlergimu küresh qilish, burch ötesh wezipisi berilidu. Bu qanuniyet we nijatliq yolini inkar qilidighanlar yoqtu, her halda.

Qumul padishasining maziri.(Qumulwang maziri) Ching sulalisi deslepte 1762-yili Sherqiy Türkistan’gha tajawuz qilip Ghuljida ‘İli General Mehkimisi’ deydighan herbi tüzümdiki hakimiyetni qurghan bolup, shu chaghdiki Sherqiy Türkistan ‘aptonom rayon’ sewiyesidiki mustemlike dölet bolup shekillen’gen. Manju hökümranliri xeritide Manju Ching sulalisigha tewe bolidighan, yerlik hökümran(padishah, beg) ler emeliy hökümranliq qilidighan tüzüm mewjut idi. Qumul padishasi digen gepmu Qumulning Uyghur hökümrani bolup, Qumul, Turpan’gha hökümranliq qilatti. Altunluq mazargha tunji Qumul padishasi Darqanxan deslepki depne qilin’ghan bolup, xan jemeti maziri süpitide qollinilghan. 1868-yili 7-ewlat Qumul padishasi Boshur 20 ming ser kümüsh xejlep mazarni kengeytyken we chong bir jame saldurghan.

1950-yili komunist xitay tajawuzchilirining basqunchiliqi jeryanida Qumul tupraqlirida tajawuzchilargha qarshi keskin jengler elip berilghan bolup, komunist xitaylar xelqimizning rohi tüwrüki bolghan islam medeniyiti we milliy rohini untuldurush, sundurush üchün jame, meschit, medrislerni basquchlargha bölüp taqiwetken. JKP ning tunji terrorist kattibeshi Mawzeydong jehennemge yol ghandin keyin xitayning siyasitide biraz yaxshilinish bolup, medeniyet yadikarliqlirini, asare-etiqilerni eslige keltürüsh we qoghdash shamili chiqqanda ‘arpining bahanasida qaramuq su ichiptu’ digendek Sherqiy Türkistandiki jame, meschit we mazarlarni remint qilish ishliri 1980-yillarda qayta bashlandi. Bu jame we mazarmu remont qilindi. Altunluq jamesi Qumuldiki eng chong jame bolup Qumul xelqi heyt namazlirini bu jamede qilishidu. Jame we mazarning yer kölimi 20 mo. Islam medeniyitining düshmini bolghan xitay komunistliri Qumul xelqige zulum qilip herxil cheklimilerni qoyup islam dinini öginish, ögitishi ibadet qilish we diniy paaliyetlerge qatnishishni men'i qilip, diniy etiqadqa munasiwetlik paaliyet qilghan musulman xelqimizni tutqun qilish, eghir jerimane elish, türmilerde eng wehshi usullar bilen qiynash we öltürüsh, türmidiki Uyghurlarni bioligiyilik tejribe matiriyali süpitide qollinish qatarliq terrorluq jinayetliri bilen shughullanmaqta.

1932-yili Sherqiy Türkistan musteqilliq urushi mezgilide namert, terrorchi, haywan xitay tajawuzchiliri teripidin ot qoyup köydürüwetilgen Qumul shehri. (Shehit Muhemmetimin Bughraning Sherqiy Türkistan Tarixi namliq kitabidin elindi)

Qumul shehrining xitay tajawuzchiliri teripidin köydüriwetilgen bu halitini körgen Sherqiy Türkistanliq herqandaq normal insan ularni esheddi düshmen dep qarimasliqi mumkinmu? Bundaq qaraniyet, namert düshmen'ge qandaq muamile qilish kerek? Ulargha qandaq zerbe berish kerek? Bu hemme qerindishimizning könglige eniq püküp qoyushigha tegishlik san!

Qumulni qutquzayli, Turpanni qutquzayli, Sherqiy Türkistandin barliq xitaylarni qoghlap chiqirayli!

barinliq@hotmail.com

0 Comments:

Post a Comment

<< Home