Sherqiy Türkistanni Qutquzayli ! (3)

Chöchek shehrining merkizige xitay tajawuzchiliri üchün bina qilip berilgen 'medeniyet meydani' din bir körünüsh. Bu yerni XitayningUyghur aptonom rayonining Qazaq aptonom oblasti(xitayning qosh aptonom memuri rayoni) hökümiti Uyghurlar we Qazaqlargha yasap bergen baghchimikin,- dep qalmang.

Chöchek wilayiti- Sherqiy Türkistanning shimali teripige jaylashqan bolup, Chöchek shehri, Dörbiljin nahiyisi, Chaghantoqay nahiyisi, Toli nahiyisi, Shixo shehri, Sawen nahiyisi, Qobuqsar nahiyisi, Qaramay nefit shehri, Maytagh nefit ximiye bazisi, Kuytun shehridin teshkil tapqan. Xitay tajawuzchiliri 1950-yillardin bashlap xitay tajawuzchi aqqunlirini türkümlep yötkep kelip Chöchek wilayitige makanlashturghan bolup, hazir ish-qur polklirining 7-,8-,9-,10- diwiziyeliri we ulargha qarashliq dehqanchiliq, charwichiliq we ormanchiliq polkliri bolup 36 polk makanlisiwalghan. Chöchek wilayitining omumi nopusi 2 milyon bolup, Sherqiy Türkistanliq Qazaq, Uyghur Qirghiz, Tatar, Daghur, Tunggan qatarliqlarni qoshqanda 900 ming, qalghan bir milyon 100 mingdin köpreki xitay tajawuzchiliridin teshkil tapidu. Musteqilliqni közlimey xitay tajawuzchi hökümitidin yaki demokratchi xitaylardin yüksek derijidiki aptonomiyeni telep qilsingiz, eger ular siz telep qilghan aptpnpmiye hoquqini sizge berishke maqul bolsa, undaqta Chöchek wilayitide demokratik saylam elip barisiz, shundaqmu? Eger demokratik saylam elip barsingiz Chöchek wilayitidiki bir milyon 100 ming tajawuzchi xitay Wang yaki Zhang ependini wali qilip saylaydu, Uyghur, Qazaq, Tunggan...qatarliqlar özlirining wekillirige bilet tashlaydu, netijide xitaydin bashqa barliq milletler Memitaxun’gha bilet tashlidi, digen teqdirdimu Memitaxun yenila 2-orunda turidu, yeni hazirqi İsmayil Tiliwaldigha oxshash partikomning muawin sekirtari bolidu, digen gep. Shundaq qilip Chöchek xelqi Wang ependi yaki Zhang ependining hökümranliqida yene qanche yil qul bolar? Eger Wang ependi xitaylirining hemmisini sepil ichige qayturup ketmey, sizge gep qilish hoquqi, (hazirqi xitaylar köp uruwetti, azraq ursun dep telep qiliwatisiz) azraq tayaq yiyish hoquqi, saylam hoquqi berse siz nime qilalarsiz? Musteqilliq bilen aptonomiyening menisini rastinla bilemsiz-yoq? Hechkimning ruxsitini almay özliri Maozedong, Dengxiaoping, Jiangzemin, Hujingtaolarning teshebbusi we tajawuzchi armiyisining himayisi astida wetinimizge poyizda eqip kelgen xitaylarning bizning tupraqlirimizda nime heqqi bar iken? Anisining heqqi barmiken?! Sizge ular aptonomiyeni, demokratiyeni, saylam hoquqini berse ular bilen bir östengning süyini ichip, ular bilen bir idarida ishlemtingiz? Ular bilen bille yashashni xalamtingiz? Qaysi Sherqiy Türkistanliq xalaydiken? Xitayning tajawuzchi hökümiti yem sepberse yep xitaylar bilen bir eghida yashaydighan haywanmikenmiz biz??
İnsan heqliri dise maqul-dep, tajawuzchini yurtigha qoghliwetip yurtumni azat qilimen, dise sözleshke ruxset qilmaydighan qandaq BDT iken u?! Qandaq éshek baqti xelqara qanun iken u? Biz wetendiki xelqimizning derdini chüshinishimiz, ularning beshigha kelgen eghir balayi-apetlerni bilishimiz, ularning iradisige xilap kelidighan herqandaq söz we heriketni hergiz qilmasliqimiz, xelqimizning heqqini yimeslikimiz lazim, undaq qilmisaq u dunyada dozaqqa kirimiz, bu dunyada bolsa nomussizlarche yashaymiz. Weten'ge we xelqimizge xa'inliq qilghan bolimiz, weten setish jinayiti ötküzgen bolimiz. Biz herqandaq nam astidiki xitay tajawuzchi hökümiti yem selip berse xitaylar bilen bir eghilda yashaydighan haywan emes! Wetinimizge, Xelqimizge sadiq bolayli, tupraqlirimizni, bayliqlirimizni, etiqadimizni, medeniyitimizni, ar-nomusimizni qutquzayli, qoghdayli! Biz tajawuzchilar bilen söhbet emes küresh qilimiz!

Altay etekliridin bashlinip shimaliy muz okyan'gha quyulidighan İrtish deryasidin bir körünüsh. Xitay tajawuzchiliri İrtish derya boyliridiki yaylaq, terilghu yer, su menbelirini igelliwelip, Altay xelqining yilikide su ichmekte. Altay xelqini qirghin qilmaqta, Altayliq bowaq, törelmilerni öltürüp exletxanilargha tashliwetmekte, hetta göshlirini sey qorup yimekte. Biz qanliq küresh qilip Altayni, Chöchekni, İlini azat qilayli! Sherqiy Türkistanni azat qilayli! Ewladlirimizgha xitaysiz, pakiz Sherqiy Türkistanni miras qilip keteyli!
Altay wilayiti Burchin nahisidiki Qazaq balilar. Xitay tajawuzchiliri Qazaq charwuchilarning yaylaqlirini, su menbelirini, öy-mülüklirini musadire qilip 50 yildin beri qilmighan zulumliri qalmidi. Namratlishjip ketken Qazaq xelqi xitaylardin hö digüdek toydi, Altayning kelechiki bolghan Qazaq ösmürlerge xitaysiz Altayni miras qilip keteyli! Andin ular erkinlik, demkratiye digenlerge qanchilik muhtaj bolsa shunchilik erishelishide sübhe yoq. Shundaq emesmu?
Altay etekliridiki gülzarliqtin bir körünüsh. Altay tewesidiki jennettek ziminlirimizning köp qismini xitay tajawuzchiliri igelliwalghan bolup, xelqimiz yer, su, yaylaqliridin mehrum qilin'ghachqa xitaylargha nimkar ishlesh yaki yallinishtek pajie ichide yashimaqta. Allah bizge ata qilghan mushundaq güzel tupraqni ölermijan xitay tajawuzchilirigha tartquzup qoyup, ulardin bu tupraqni tartiwelip hör yashashning ornigha xitay (düshmen) bilen hemkarlishish, düshmendin haywandek yemla telep qilish, chet'eldiki bezi köchmenlirimiz yemdin bashqa xitay bizni azraq kemsitse boptiken, turmush sewiyemizni biraz östürüp berse boptiken, Sherqiy Türkistan'gha tajawuz qilip kelgen xitaylar bilen bizge barawer muamile qilsa boptiken, xitay hökümiti shundaq qilghan bolsa biz tajawuzchi-aqqun xitaylar bille yashashni xalayttuq, -dep 'weten dawasi' qilishidiken. BDT yaki herqandaq dölet weyaki herqandaq teshkilat bizdin sen nime telep qilmaqchi iding? dep sorisa, herqandighimiz 'Musteqilliq!' dep jawap berishimiz lazim. Chetellikler eger sende nime artuq? dep sorisa 'bizning wetinimizge qanunsiz kiriwalghan barliq xitaylar artuq! Ular bilen ölsekmu bille yashimaymiz!'-dep jawap berishimiz lazim.
Xeq sizning tupriqingizni besiwalghan tursa, tupraq dawasini qilmay, küresh qilmay, tupraqni hergiz tilgha almay 'insan heqqimni, turmush sewiyemni, azraq tayaq yiyishni telep qilattim..' diginingiz nimisi?' Musteqilliq telep qilimen we wetinim(tupraq)ni azat qilish üchün küresh qilmaqchi idim!'- disingiz BDT weyaki palani dölet, pokoni teshkilat sizning tilingizni kesiwetemdiken? Biz eng muhtaj boluwatqan nerse- xitaysiz weten tupriqi! Musteqil Sherqiy Türkistan! Wetinimizdin xitay tajawuzchilirini qoghlap chiqarsaq erkinlikmu, demokratiyemu, qanche perzent körüsh hoquqimu öz qolimizgha ötken bolidu, demokratiyidin ensirep ketmisingizmu bolidu, xelqimiz hakimiyet qurushni, demokratik dölet qurushni ezeldin bilidighan eqilliq, tejribilik xelq, bashqilarning ügitip qoyushigha peqet muhtaj emesmiz! Biz mehrum bolghan barliq nersilerni tajawuzchi xitaylar changgiligha kirgüziwalghan, peqet ashu xitaylarning Shingshingshiadin ötüp sepil ichidiki yurtlirigha qaytip ketishini, eger qaytip chiqip ketmise tayaq bilen urup yaki qoralni tenglep turup ularni qoghlap chiqiriwetishkila muhtajmiz. Bashqa teliwimizmu yoq, shundaq addi!
Ejdatlirimiz qaldurup ketken tarixi iz- Qiyatash resimliri. Qiya tash resimliri iptidai owchiliq we urushqa ait resimler bolup, 4 ming yilliq tarixqa ige. Qiyatash resimliri Tengri tagh etekliri, Qurum we Qaraqurum tagh eteklirige kengri tarqalghan.
Altaydiki Shemirshek qedimiy qebristanliqqa xitay tajawuzchi hökümiti tiklep qoyghan abide.
Sherqiy Türkistan bilen Qazaqistanning chegrisidin bir körünüsh. (Altay). Deryaning qarshi teripi Qazaqistan'gha, bu teripi Sherqiy Türkistan'gha tewe.
Altay tagh etigide Qazaqistan bilen bolghan chegrini 'qoghdawatqan' xitay cherik. Sozmaq, yaki manapolka bilen birni atsingiz quchqachtek pokkide chüshidu igizde turghan, chapini uzun kepqalghan xitay cherik.

Altaydiki Qanas kölidin bir körünüsh. Xitay tajawuzchiliri maddiy bayliqlirimizni bulap toshup elip ketkenning sirtida, chet'ellik seyyahlarni aldap Sherqiy Türkistanni ziyaret qilishqa qiziqturup, ularwetinimizge barsa nurghun pul ündüriwalmaqta, muhitni bulghimaqta we chetelliklerge Sherqiy Türkistanni emes, xitayni teshwiq qilip, tezrek, köprek meblegh selip xitayning Sherqiy Türkistanni bulap ketishige yardem qilishqa chaqirmaqta!
Altaydiki Qanas köli etrapidin bir körünüsh. Xitay tajawuzchiliri gherpning ghezinisini echip sepil ichige toshup ketimiz, digen bulangchiliq siyasiti arqiliq Altay etekliridiki güzel yaylaqlarni omumiyüzlük igellep, sayahet nami bilen xitay tajawuzchilirini türkümlep kelishke küshkürtmekte. Qanas kölini 10 nechche yildin beri xitayning hemmila yeride jenining beriche teshwiq qilip xitaylarni tezdin kelip yerlishishke dewet qilmaqta. Güzel wetinimizni paskina xitaylarning tömür tapini astidin qutquzamduq yaki xan leylumni oqup uxlap yetiweremduq?
Altay yaylaqliridiki Qazaq charwuchi. Altaydiki mutleq köp qisim yaylaq we munbet tupraqlarni ish-qur polkliridiki xitay tajawuzchiliri igelliwalghan bolup, yaylaqliri we mal-charwuliridin ayrilip qalghan Qazaq qerindashlirimiz namratliq we xorluq ichide yashimaqta. Hiliger xitaylar Qazaq, Qirghiz qatarliq köchmen charwuchi xelqimizgha bolghan hökümranliq we terrorluq bashqurushni kücheytish üchün ulargha xitayche chedir selip berip,ot-chöp we su qoghliship erkin köchüshke jenining beriche tosqunluq qilmaqta hemde millitimizning jenggiwarliqini yoq qilish üchün barliq hile-mikirlerni ishqa salmaqta.

Ürümchidin Ghuljigha qarap ayrupilanda uchsingiz Tengri taghlirining bu menzirisini körisiz. Tengri teghi Sherqiy Türkistanning sherqidiki Qumulning sherqiy shimalidin bashlinip gherpte Özbekistan'gha tutishidu. Uzunluqi 2500 km din artuq, jenuptin shimalgha kengliki 250 km din 300 km ghiche kelidu. Türk millitining tarixi we medeniyiti Tengri taghliridin ayrilmaydu. Ejdatlirimiz iptidai din'gha etiqad qilidighan uzaq ötmüshte bu taghni tengri ornida körgen we 'Tengritagh' dep at qoyghan. Chünki Türk milliti owchiliq, charwichiliq, medenchilik, dehqanchiliq bilen shughullinip kelgen, hayatliqqa eng zörür bolghan su, orman, medenler, yawayi haywanlar Tengritagh etekliride mol bolghachqa uni hayatliq bexsh etküchi tagh, yeni Tengritagh dep ulughlighan. Xitaylarning miladidin ilgiriki Xenname we Tarixi xatiriler digen kitapliridimu Tengritaghni Uyghurche 'Tengli tage 腾里塔格 '- dep ahang terjimisi boyiche xatiriligen. Keyinki künlerde xitay seyyahlar yaki sodigerler bügünki Sherqiy Türkistan tupraqlirigha kelgende aq köngül Uyghurlar Tengriteghining menisini xitaylargha dep bergendin keyin sepil ichige qaytip ketken xitay sehhaylar bu taghni mena terjimisi boyiche 'Tienshen 天山' dep xatirileshke bashlighan. 19-esirlerge kelgende Rus ekispiditsiyechiliri ottura asiyagha, jümlidin Tengritagh eteklirige axbarat oghurlash hemde herbiy kengeymichilik üchün matiriyal toplash meqsitide kelgendin keyin, xitay tajawuzchiliri bilen uchrishish pursitige eriship bu taghni meqsetlik xitayche teleppuzda 'Tiyanshan'-dep xatirilep Char Rusiyege arqiliq Yawropagha tonushturghan. Hetta Rus ekispiditsiyichisi öz ismining axirigha Tiyanshaniskiy' digen leqemni chaplap, qandaqtur bu taghqa 'muhebbiti bar' dek körünüshke tiriship baqqan. Qirghizistandiki issiq köldin Bishkekke qarap azraq mangsingiz yolning sherq teripide u Rus ekispiditsiyichining heykili we ismi tashqa oyup qoyulghan. Miladidin ilgiriki zamanlardin bashlap ata-bowilirimiz ana tilida 'Tengritagh' dep atap kelgen bu muqeddes abide mana mushundaq yollar bilen xitay dölitige we yawropagha 'Tiyanshan'-digen at bilen tarqalghan. Xitay we chet'elliklerdin'ghu aghringhili bolmaydu, ular Türkiy tillarni bilmeydu-deyli, Sherqiy Türkistandiki yazghuchilar, shairlar, ediplermu eserliride nomus qilmay tiyanshan-dep ataydighan ehwallarnimu köp uchritimiz. Bu xitaygha bolghan texsikeshlikmu yaki rastinla tagh namini bilmesliktin kelip chiqqan xataliqmu? Meningche bilmesliktin köre xitaygha bolghan sadaqetmenlik, tengriteghining Sherqiy Türkistanning teghi ikenlikini tilgha almay atlap ötüp ketish, texsikeshlik qilish üchün shundaq qilsa kerek, jan baqti edip we shairlirimiz. Wetendiki chaghlirimda Pasha İshanning jarangliq awazda mundaq naxsha oqughanliqi esimde:
Toldi altun chéchekke, tiyanshanning boylari....
....
Komunist xitay tajawuzchiliri wetinimizni besiwalghandin keyin Tengritagh eteklirige tajawuzchi armiyisi, zapas armiyisi (bingtüen) we tajawuzchi ahalisini türkümlep yerleshtürüp, yaylaqlirimizni, munbet yerlirimizni, deryalirimizi, baghlirimizni igelliwalghandin sirt, altun, kümüsh, mis, kobalit, qoghushun, titan, uran qatarliq renglik metal medenlirimizni kolap elip sepil ichige bulap ketkendin bashqai Tengriteghidin chiqqan urandin atom bombisi yasap yene shu Tengri tagh etekliridiki Teklimakan qumluqida 50 qetimgha yeqin sinaq qilip Tengri tagh, Tarim oymanliqi, Jung'ghar oymanliqi, Turpan oymanliqi, Qazaqistan, Qirghizistan, Özbekistan we Tibetning ekologiyilik muhitini eghir derijide bulghidi, tupraqni, hawani, insanlarni we barliq janliqlarni, ösümlüklerni zeherlidi. Tajawuzchi we terrorchi xitaylarni Tengritagh etekliridin, Qurum taghliri, Qaraqurum taghliri we Altun tagh etekliridin qoghlap chiqirip sepil ichige soliwetmigüche ottura asiyada tenchliq bolmaydu, erkinlik, azade muhit bolmaydu. Xitay terrorchiliri tengrining, tebietning, insanlarning, tenchliq we erkinlikning düshminidur.


Ghulja shehrige xitay tajawuzchilar hökümiti yeqinda yengidin yasap qoyghan Linzeshü xatire sariyining qeniq girim qilin'ghan derwazisidin bir körünüsh.
Linzeyshüy digen xitay eslide Manju empiratorliqini qoghdap qelish üchün Engiliyege qarshi urush qilip xizmet körsetken xitay bolup, teng hoquqsiz shertnamigha imza qoyghan Menching hökümiti u xitayni jazalash üchün chegra sirti(wetinimizge) paliwetken. Bügünki komunist xitay tajawuzchiliri tarixni pütünley burmilap we oydurup chiqirip 'Linzeshüy Turpan'gha kelip Uyghurlargha kariz yasashni ögetken, Ghuljigha kelip epsun oqup İli xelqige nijatliq elip kelgen, xitaylar İli Uyghurlirigha meshrep oynashni, tembur chelishni ögetken, Qazaqlargha dombura chelishni, Qirghizlargha qomuz chelishni xitaylar ögetken, bu zimin'gha türkümlep kelinglar, silergimu ete-ögün abide turghuzimiz, tajawuzchiliq qanunluq we shereplik ish. Bizning Sherqiy Türkistan'gha tajawuz qilip kirgenlikimiz toghra we adil ish, bizni qollanglar we barliq terrorluq heriketlirimizge aktipliq bilen qatnishinglar' -dep teshwiq qilip, bundaq saxta oydurmini 'wetenperwerlik terbiye bazisi'-dep atimaqta. Uni az dep Xotenlik Bahargülning orunlishida 'Women shinjang xao difang' (Bizning shinjang yaxshi jay)-dep naxsha towlitip Televizor, radiolarda sun'i hemra bilen xitay xelqige teshwiq qilmaqta.

Xitay tajawuzchiliri Sherqiy Türkistan'gha qilghan tajawuzchiliqi, bulangchiliqi, yalghanchiliqi we terrorluq jinayetlirini yoshurup, özliri yürgüziwatqan dölet terrorliqini yoshurush üchün tarixni burmilash, yengidin oydurup chiqirish qilmishliri bilen keng-kölemde shughullinip keldi. Sherqiy Türkistan jumhuhriyiti re'isi Elixan Töremning 1944-yili Ghulja shehride xelqimizge sözligen nutqini misal alsaq, Xitay xanliri we emeldarliri özlirining jéni we tupraqlirini saqlap qelish üchün 10 ming chaqirimliq seddichin sepilini soqup, uning ichige xuddi bürkütke yoluqqan toshqandek mökünüp yashap kelgen bolup, texi tünügünla tajawuz qilip besiwalghan Sherqiy Türkistan ziminlirini 'ezeldin xitayning ayrilmas bir qismi'-dep teshwiq qilish bilen pay-pétek bolushni dawamlashturmaqta. Reswa xitaylar bu yalghanchiliqigha pakit oydurup chiqish üchün Ghulja shehrige Linzeshü digen xitayning 1842-yili İligha sürgün qilin'ghanliqi,Ghuhljida bir nechche yil yashighanliqi, shunga İli aymiqining 'ezeldin xitayning zimini' bolushi kereklikini teshwiq qilish üchün, Linzeshü xatire sariyi' yasap chiqip, uni 'wetebperwerlik bazisi' süpitide yash-ösmürlerge jenining beriche teshwiq qilmaqta. Bu resimdiki heykel Ghulja shehrige yengidin yasalghan Linzeyshüy xatire sariyigha tiklen'gen Linzeyshüyning buti.

İli wilayiti Künes nahiyisi tewesidiki Narat yayliqidin bir körünüsh. Kökke taqishidighan Tengri taghliridiki qar-muzlar qishimu-yaz erip İli wadisigha eqip İli deryasini shekillendürgen bolup, İli aymiqining tuprighi munbet, suliri elwek, hawasi sap. Yilliq höl-yéghin miqtari 250 mm din 400 mm giche bolup, charwichiliq, dehqanchiliq, ormanchiliq üchün taza bap kelidighan altun tupraq hesaplinidu.
Xitay tajawuzchiliri İli aymiqi tewesige ish-qur polkliridin 4-,5-,6-,7-,8-,9-,10- we 12-dewiziyelirini makanlashturghan bolup, bu tajawuzchi, bulangchi, terrorchilar goroh armiyisi Sherqiy Türkistanning shimalidiki yaylaq, terilghu yer, derya-köl suliri, kan rayonliri hemde sheherlerni igelliwalghan bolup, köpinchisi adette dehqanchiliq, charwuchiliq, sanaet, soda we herbi ishlar bilen shughullinidu. Sherqiy Türkistanliqlar tajawuzchilargha qarshi heriket qilghan zaman ulargha qoral tarqitip berilidu-de, Uyghur,Qazaq, Qirghiz, Özbek, Tatar qatarliq tupraq igilirini öltürüshke atlinidu! Xitay tajawuzchi, terrorchilar gorohi Sherqiy Türkistan'gha makanlashturghan xitay diwiziye sani 15 bolup, ötkenki xatirimizde eytip ötkendek peqet Qeshqer wilayitige tajawuz qilip makanlishiwalghan 3-diwiziyege qarashliq türmiler ichide 2005-yilliq Uyghur tutush we qiynap öltürüshte xizmet körsetken türme sani 50 bolghanliqigha qarap, 15 diwiziyede ottura hesap bilen Uyghur, Qazaqlarni kollektip qolgha elip qiynap öltürüshte xizmet körsitiwatqan, ilghar türme bolup saylan'ghan ish-qur polkliri türmilirining 750 din kem emeslikini asanla hesaplap chiqalaymiz.

İli wilayiti Mong'ghulküre nahiye tewesidiki 'Balbal tash' lar. Türk milliri islam dinigha etiqad qilishtin ilgiriki nechche ming yilliq tarixta iptidai dinlar, Ateshpereslik dini, Mani dini, Budda dini qatarliqlargha etiqad qilip kelgen. Balbal tash- ejdatlirimizning qebrilirige tikilgen tash bolup, qedimki zamanlarda qehriman ejdatlirimiz wetenni qoghdash urushida öltürgen düshmen sanigha barawer kelidighan tashlarni bundaq balbal tash etrapigha chögilitip tizip qoyghan. İli aymiqi teweside Balbal tashlardin 100 din artuq saqlinip qalghan. Bundaq Balbal tashlar Altay taghliri, Tengritaghlirining etekliridiki yaylaq we bostanliqlarda közge cheliqidu.

Ghulja sheher etrapining qishliq menzirisi. Bu yurtqa bahar ata qililsh üchün hemmeylen jan tikip küresh qilmisaq bolmaydu.
Ghulja chegra iqtisadiy hemkarliq-bulangchiliq rayonigha makanlashturulghan xitaylarning bulangchiliq texnikisi üginidighan dersxanisidin bir körünüsh.
Ghulja chegra iqtisadiy hemkarliq rayonigha kelgen tajawuzchi xitaylar üchün selin'ghan olturaq rayonidin bir körünüsh.
Ghulja chegra iqtisadiy hemkarliq rayonidiki xitay tajawuzchi-bulangchilar bulangchiliq we terrorluqni tezlitish heqqide meslihet yighini echiwatqan körünüsh.
Ghulja shehrige xitay tajawuzchilirining bulangchiliqini kengeytish üchün yengidin bina qilin'ghan 'Ghulja chegra İqtisadi hemkarliq rayoni'. Bu burun kelgen xitaylar bilen yengi kelgen xitaylar hemkarliship İli oblastini birlikte bulaydighan goroh shirket bolup hesaplinidu.

Ili derya sahiligha xitay tajawuzch’ aqqunliri üchün mexsus tesis qilin’ghan ”Ghulja chegra iqtisadiy hemkarliq rayoni” 1992-yili Beijing tajawuzchi hökümiti teripidin pilanlan’ghan bolup, igelliwalghan yer kölimi 650 gektar, tajawuzchilargha ishlitishke berilgen emeliy yer kölimi 2200 gektar bolup, bu rayonda xitay tajawuzchiliri 2003-yildin etibaren süt mehsulatliri, haraq zawuti, yaghach mehsulatliri, biologiyilik dora zawuti, qurulush matiriyal zawuti we bashqa towarlarni ishlepchiqirishqa bashlighan bolup, Sherqiy Türkistanning orman bayliqi, charwa mehsulatliri bayliqi, kan bayliqi, ziraet bayliqlirini bulap pishshiqlap ishlep xitayning ichige, Qorghas chegrisi arqiliq ottura asiya we ottura sherqqe setish bilen shughullanmaqta. Bu bulang-talang rayonigha mexsus seddichin sepili ichidin xitay aqqunlarni yötkep kelip orunlashturulghan bolup, Ghulja xelqini yeqinmu yolatmighan.
Ghulja shehridiki kök-tat bazirigha qarang: Bazarda qanche Uyghur bar iken? Tajawuzchi xitaylar xuddi sichüendiki öz mehelle bazirida olturghandek bighem, pochi halda olturup ketkinini qarang! Bu xitaylar biguna amma, adettiki xitay, beshini kesishke sherti toshmaydighan xitaymidu? Bu köktatlarni ular sichüendin yaki xunendin elip kelgendimu? Bu xitaylar emeliyette qoralliq düshmenlirimizning arqa sep qoshuni bolup, hayat-mamatliq küresh bashlinidiken tajawuzchi hökümet ulargha derhal qoral we oq tarqitip beridu-de, Uyghur,Qazaqlarni öltürüshke bashlaydu! Dimekchimenki, Sherqiy Türkistan tupraqlirigha qanunsiz, ruxsetsiz kelgen herqandaq xitay jinayetchi hemde düshmen bolup, ölüm jazasigha sherti toshup eship qalidu. Allahning we BDT ning munasiwetlik qanunlirigha köre ular özini sorap sepil ichidiki yurtlirigha ketmeydiken biz ularning beshini kesishke, etip öltürüshke, partilitip öltürüshke heqliqmiz. Undaq qilishqa bolmaydu, deydighanlar barmu-ya!?

Weten mening, tarix guwah, wetinimdin chiqip ket!
Xelqim turur qilip dawa, wetinimdin chiqip ket!
Dawayim heq, alem guwah, wetinimdin chiqip ket!
Yarding atom, buzdung hawa, wetinimdin chiqip ket!

Séning bilen ming qaynatsa, qushulmaydu qénimiz.
Oxshimaydu örpi- adet, étiqad we dinimiz.
Jan chiqsimu ana yurttin ayrilmaydu ténimiz.
Chünki unda tökülgendur bizning kindik qénimiz.


Ghulja ayrudurumigha 2005-yili 12-ayning 2-küni ayrupilanda yetip kelgen xitay tajawuzchi armiyisi. Her yili Ghuljigha xitay tajawuzchi armiyisidin nechche ming xitay cherikni ayrupilanda yötkep kelip Ghulja xelqini, İli xelqini qirghin qilmaqta hemde ottura asiyagha bolghan herbi kengeymichilikni tezlitish üchün jiddiy hazirliq qilmaqta.
Ghulja sheher kochidiki xitay tajawuzchi hökümitige ishleydighan ghalcha saqchilar toplashqan menzire.Ghulja xelqini xalighanche qolgha elip, türmilerde qiynap öltürüshke biwaste qatnishidighan saqchilar. Xitay terrorchi hökümiti muntizim tajawuzchi armiyisi, ish-qur polkliridiki qoralliq düshmenler, qoralliq qisim, qoralliq saqchi qatarliq türlük namlar bilen ataydighan terrorchilar gorohi bilen Ghulja xelqini, İli xelqini, Altay xelqini, Chöchek xelqini qolgha elip, qiynap öltürüsh, eghir jerimane elip hayat yolini kesish, qul qilish, rohini sundurush we pajielik öltürüsh bilen shughullanmaqta. Nomussiz, shermende xitay tajawuzchiliri yol belgisige Uyghurche xetmu yezip qoymaydighan derijide heddidin eship ketken. Ulargha jihattin bashqa jawap qayturush charisi yoq!
Qara niyet Xitay tajawuzchilirining parchilap bashqurush siyasiti boyiche İli wilayiti, Altay wilayiti we Tarbaghatay wilayitidin ibaret üch memuri wilayetke parchiliwetilgen bolup, hiliger xitay komunist tajawuzchi, terrorchiliri Sherqiy Türkistan tupraqliri we Sherqiy Türkistan xelqining bir pütünligini parchilap İli wadisigha 'İli Qazaq Aptonom Oblasti'-dep at qoyup, tarixtin beri İli wadisining siyasiy, iqtisadiy, medeniyet, qatnash we herbi ishlar merkizi bolup qedimiy sheher Ghuljini oblastning merkizi qilip bekitip, oblast tewesidiki nopus zichliqining shalangliqigha közi qizirip seddichin sepili ichidin İli wadisigha tajawuzchi xitay ahalisini yötkep kelip makanlashturush üchün siyasi asas saldi we 1954-yildin bashlap ish-qur polkliri(Bingtüen) dep atilidighan herbi tajawuzchilar gorohini makanlashturushqa kirishti. İli xelqi xitay komunist tajawuzchilirining bundaq bulangchiliq qilmishigha qarshi isyan köterdi. Xitay komunistliri bu isyanni qanliq basturup tümenligen Sherqiy Türkistanliq yer, öy igilirining Qazaqistan tewesige qechip ketishini keltürüp chiqirip, ularning terilghu yeri yaylaq, orman, kan bayliqliri, öy-mülüklirini seddichin sepili ichidin tajawuz qilip kelgen xitaylargha teqsim qilip berdi.
Sherqiy Türkistanning shimalidiki bipayan yaylaqlar, munbet tupraqlar, elwek sular, nefit, tebii gaz, renglik metal,kömür we bashqa bayliqlarni igelliwaldi, bayliqlirimizni poyiz, bulangchiliq turba liniyisi we yük aptomobilliri bilen xitaygha toshup ketmekte.

İli deryasi Xantengri choqqisining shimalidin bashlinip Qazaqistandiki Balqash kölige quyulidu. Omumi uzunluqi 1500 km din artuq bolup, Sherqiy Türkistan tewesidiki uzunluqi 600 km din ashidu. İli deryasi Sherqiy Türkistandiki eqin miqtari eng mol bolghan derya hesaplinidu. Derya süyining 4 ten 3 qismi Qazaqistan'gha eqip ketidu. İli deryasi 570 ming kuwadrat kilometirliq İli wadisining hayatliq menbe'esidur.
İli wadisi nechche ming yildin beri ejdatlirimiz yashap, güllendürüp kelgen göher diyarimiz bolup, milliy tariximizda xanliqlarni qurghan, parlaq medeniyet yaratqan ana tupraqlirimiz bolup hesaplinidu. Tengri taghlirining etigige jaylashqan İli diyari yeqinqi 250 yilliq tariximizda Manju, Xitay, Rus tajawuzchilirining közini qizartip nechche qetim tajawuzgha uchrighan göher zimin bolup, 1763-yili Manju empiratorliqi wetinimizge tajawuz qilip kelip İlida ‘İli General Mehkimisi’-dep atilidighan herbi tüzümdiki tajawuzchi hakimiyetni qurup Sherqiy Türkistan xelqining yilikide su ichken we xelqimiz üstidin qanliq qirghinchiliq yürgüzüp kelgen idi. Qehriman İli xelqi meyli Manju tajawuzchiliri bolsun, meyli Xitay tajawuzchiliri bolsun, meyli Rus tajawuzchiliri bolsun wetinimizge besip kirgen kündin etibaren hechqachan tajawuzchilargha qarshi küreshni tpxtititp qoyghini yoq. İli wadisini, shundaqla Sherqiy Türkistan tupraqlirini tajawuzchi düshenlerdin qoghdap qelish üchün İli xelqi eghir bedellerni tölep keldi.
Ghulja shehridin bir körünüsh. Bu resimge qarap Ghulja hejep tereqqi qipketiptu!-dep qalmang dostum! Bu Ghuhlja xelqi emes, belki tajawuzchi xitaylar olturaqlashqan qisim bolup, xitaylar pakitni burmilap bu körünüshler bilen Sherqiy Türkistan xelqini we dunya jamaitini aldashqa urunmaqta.
Ghulja sheher kokchiliridin bir körünüsh.Xitaylar kelishtin ilgiri ajayip pakiz bu kochilar xitay terrorchilirining destidin rohi we maddiy jehettin eghir derijide bulghinip ketti.

Manju empiratorliqining aghdurulushi bilen 1912-yili Sherqiy Türkistanni hechqandaq bedelsizla ‘miras alghan’ Guomindang (xelq partiyisi digen menide) xitayliri xelqimiz üstidin qirghinchiliq elip bardi. 1912-yildin 1929-yilghiche bolghan 17 –yil ichide Guomindang xitay tajawuzchiliri xelqimizni nadan qaldurup hökümranliq qilish üchün Sherqiy Türkistandiki barliq mekteplerni taqap, ‘Shüetang’ dep atilidighan xitay tili we xitay idiyisini ügitidighan mektep tesis qilip özlirining mustebit, terrorchi hakimiyiti üchün terjiman we ghalcha yetishtürdi. Bir qisim mekteplirimizni butxanigha özgertti.1940-yillarda Guomindang xitaylirining tajawuzchiliq we milliy zulumigha qarshi küresh qilghan wetenperwer, qehriman Ghulja oghul-qizlirini qolgha elip Ghulja shehridiki türmilerde insan qelipidin chiqqan usullar bilen qiynap qetliam qildi we jesetlirini türmining hajetxanisigha tashliwetken idi.
1763-yili Manju-Xitay tajawuzchiliri Sherqiy Türkistan'gha tajawuz qilip besiwalghan chaghda 'İli general mehkimisi'(xitayche ili jiangjün fu-deydu)-deydighan herbi hakimiyetni qurup Sherqiy Türkistan'gha hökümranliq qilip xelqimizni qirishqa bashlighan. Tajawuzchi, terrorchi hakimiyetni da'im eslep turush we xelqimizni dawamliq qirghin qilish, tajawuzchiliqni qanunlashturush üchün komunist terrorchilar gorohi Ghulja shehrige yuquridiki resimde körsitilgen mehmanxana ''Jiangjün shuangchen'' (tajawuzchi generalning qosh téngi atti-digen menide) ni sélip tajawuzchiliqini medhiyilimekte. Binagha Uyghurche yaki Qazaqche xetmu yezip qoymighanliqigha qaranglar, terrorchi xitaylarning!
Tengritagh etigidin bir körünüsh. Mushundaq güzel wetinimizni xitay tajawuzchiliri besiwalghan tursa, uni jan tikip qutquzushni emes, tajawuz qilip besiwalghuchi xitaylar bilen hemkarliship, tajawuzchi hökümetni etirap qilip, uningdin shepqet tileydighan, sözlishishni teshebbbus qilidighan kishilirimizmu bar texi, xuddi xitaylar tuyuqsizla iman eytip, normal insan'gha özgirip 'Uyghur, Qazaqlargha uwal qiptimiz, emdi yurtimizgha qaytip keteyli, jinayetlirimiz üchün kechürüm soraymiz' deydighandek! Towa!
Allah Sherqiy Türkistanliqlargha ata qilghan jennet misali Sayram kölidin bir körünüsh. Sayram köli etrapidiki yaylaq we ormanliqlarni bingtüen xitayliri we yerlik tajawuzchi qorchaq hökümetlerge makanlishiwalghan xitaylar igelliwalghan bolup, yer we mal igiliri qoghliwetilip, igidarchiliq hoquqi xitay teripidin tartiwelin'ghan.

Ghulja shehridiki "Xitay Baziri"din bir körünüsh. Jennettin bashqa hemme yerge yamrap ketken xitaylar wetinimizning kelgüsi üchün tehdit bolup turmaqta. Ghuljida 'xitay baziri' deydighan bir bazar bar idi, u bazarda Uyghurlar ashxana we dukan echip tijaret qilatti, bazarda xitay yoq idi, hazir bolsa Qeshqerde we bashqa sheherlerde 'xitay baziri' dep atilidighan bazarlar köpiyip qaldi.Xitaylarmu köpeymekte.

Ghulja shehridiki ériq-östenglik mehelllilerdin bir körünüsh. Bundaq mehelliler jumhuriyet dewride hemmila yerde közge cheliqidighan bolup, xitay wabalirining yamrap ketishige egiship barghanseri azaymaqta. Tajawuzchigha qarshi küreshni bashlimisaq ete, belki bügün xitaylashturulghan mehellilerdin bashqa menzirini körelmeymiz.
Sherqiy Türkistanning nefit, tabii gaz, altun qatarliq renglik metal,kömür we pulgha yaraydighan mal-mülkini xitay tajawuzchiliri bulap ketmekte, Uyghur dehqanliri yil boyi kalidek ishlisimu qoligha tegidighan pulning tayini yoq namratliqqa mehkum qilinmaqta. Xitay tajawuzchiliri bayliqlirimizni poyizda yurtigha toshup ketidu, Uyghurlar bolsa éshek harwusi bilen sewze-piyazni bazargha toshuydu we yer heqqi, baj tapshurushqa mejburlinidu.
Ghulja shehridiki Uyghur ailisidin bir körünüsh. Nechche ming yildin berichöllerni bostan qilip, baghlarni berpa qilip yashap kelgen Uyghur xelqi terrorchi xitaylarning tajawuzchiliqi destidin eghir zulum körmekte we irqiy qirghinchiliqqa uchrimaqta.
Uyghurlarning öyi 'aptonom rayon' bolup, xitay bolmighachqa qayghu-hesretlirini, heyt-bayramlirini, xoshalliqlirini duttar- tembur bilen, gahi mungluq, gahida shox muzikilar bilen ipadilep kelgen. Yeqinqi yillardin beri xitaylar Uyghurlarni öz öyliridimu aramida yashatmaydighan bopketti. Xitaylarni bu eziz tupraqlirimizdin qoghlap chiqiriwetsek andin heqiqi medeniyet, insanche hayat Sherqiy Türkistan bostanlirida shundaqla ottura asiyada rawajlinidu we dunyada tenchliq emelge ashidu.
Ghulja shehridiki Uyghurlarning ailisidin bir körünüsh. Xitayning sesiq hidi yoq bolmighan herqandaq muhit pakiz muhit bolup, wetinimizge paskina xitay tajawuzchiliri kelgendin etibaren ziminlirimiz, hawalirimiz, sulirimiz, sheherlirimiz, rohimiz bulghinishqa bashlidi. Xitay-apet dimektur! Xitay-terrorchi dimektur! Xitay- insanlarning exliti we exlet ishlepchiqiridighan mexluq dimektur. Qarang xitaysiz hoylining pakisliqigha.
Ghulja shehridiki Uyghur balilar. Sherqiy Türkistanning kelgüsi bolghan bu perzentlirimizge xitaysiz Sherqiy Türkistanni miras qilip keteyli! Allah aidigha, ejdatlirimizning aldigha yüzimiz yoruq halda bérip hésap béreyli! Ewlatlirimiz bizdin pexrlensun! Qebrimizge gül-chéchekler tizsun, rohimizgha dua qilsun!
Ghulja shehridiki Uyghur,Qazaqlar olturaqlashqan mehellilerdin bir körünüsh.

Ghulja shehri xitay tajawuzchi hökümitining istatistikisigha qarighanda tajawuzchi apetler igelliwalghan qisimlirini qoshqanda 676 kuwadrat kilometir bolup, ish-qur polkliridiki tajawuzchilar we muntizim tajawuzchi xitay armiyisi nopusini qoshmighanda 430 ming ahalige ige, Uyghurlar nopusning texminen yerimini, yerlik hökümetke soqunup kiriwalghan doqundi xitaylar sheher nopusining 35% ni, Qazaqlar 4.5% ini teshkil qilidu.(2005)

Xitay tajawuzchi hökümiti 1997-yili Ghuljidiki Uyghur yashlar xitay tajawuzchilirining diniy etiqad, milliy medeniyet we siyasiy, ijtima'i, iqtisadiy jehette yürgüzgen eghir milliy zulumliri we xitayning dölet terrorliqigha qarshi elip barghan zorawanliqsiz naraziliq namayishini qanliq basturuwetip, seddichin sepili ichidin tümenligen xitay tajawuzchisini Ghulja shehri we sheher etrapigha yötkep kelip makanlashturup İli wadisining tebii bayliqlirigha bolghan bulangchiliq sür'itini tezlitish, İli xelqini qirghin qilish, Xitay tajawuzchi ahalisi we hökümiti üchün bayliq yaritish meqsitide chegra soda shirkiti, dehqanchiliq, ormanchiliq, charwichiliq meydanlirini kengeytip we yengidin echip, bulangchiliqning 'bixeterlikige kapaletlik qilish' we ottura asiyagha bolghan herbi kengeymichilikni tezlitish üchün herbi gazarmilarni köpeytip, İli deryasining muhitini eghir derijide bulghimaqta we İli deryasining süuini Qazaqistan'gha aqquzmay wetinimiz ichidila ishlitip tügitiwetish üchün pay-petek bolmaqta.

İli aymiqidiki Uyghur, Qazaq, Özbek,Qirghiz, Tatar xelqliri xitay tajawuzchilirining dölet terrorliqi we tajawuzchiliq, bulang-talangchiliqigha qarshi qanliq küresh qilip xitay tajawuzchilirini İlidin, Altaydin, Tarbaghataydin qoghlap chiqirip, Sherqiy Türkistanni azat qilayli! Qazaqistan xelqi bu küreshke yardem berishi we biwaste qatnishishi lazim. Bolmisa Qazaqistan xelqiningmu köridighan küni bar.

İlini qutquzayli,Altayni qutquzayli, Tarbaghatayni qutquzayli! Sherqiy Türkistanni qutquzayli! Ottura Asiyadiki Türk tupraqlirini qutquzayli!

barinliq@hotmail.com